Prebirajući po podacima iz brošura i informatora o ovom gradu i opštini, kao osnovno bi se moglo navesti da je oko 17.000 žitelja smešteno u 58 naseljenih mesta, da do svih vode kvalitetni drumovi, da su seoske škole uređene poput varoških. Ipak, jedan podatak je podjednako i zanimljiv i nepoznat onima van opštinskog atara - Brus je mesto sa najvećim brojem sunčanih dana u Srbiji. Takvih je u proseku 200 godišnje, što ga, upoređujući s mestima širom bivše Jugoslavije, svrstava uz rame s hrvatskim ostrvom Hvar.
“Kad tokom jesenjih dana stižete u Brus veoma često iz magle prelazite u osunčan predeo, a već nekih 600 metara po izlasku iz varošice ponovo nailazite na maglu”, kaže predsednik opštine Milutin Jeličić, uz trvdnju da se varoš kojom rukovodi nalazi na izrazito dobrom mestu, što potkrepljuje podatkom da je još u vreme Miloša Obrenovića proglašeno za vazdušnu banju.
Ipak, zdravo i lepo prirodno okruženje, te blizina skijališta na Kopaoniku, nisu sami po sebi dovoljni za život i napredak opštine.
“Ovde smo mnogo ulagali u infrastukturu, pre svega u mesne zajednice i sredine gde ima stanovništva. Pored toga smo pomagali i izgradnju privrednih pogona na čitavom području, a u Brzeće smo doveli investitore koji su ulagali u izgradnju hotela. Time je obezbeđen opstanak ljudi u ovom kraju. Koristeći pogodnosti Kopaonika stanovništvo svakako ima nešto bolji standard u odnosu na pojedine delove Srbije”, kaže Jelićić.
Na pitanje da li bi se moglo zaključiti da su grad i opština više uložili u Kopaonik nego što im je dosad kroz turizam vraćeno, predsednik opštine bez ustezanja odgovara da jeste tako: “Mi smo uglavnom više ulagali u Kopaonik i podkopaonička sela koja su izuzetno lepa. Morali smo prvo da uložimo u infrastrukturu, u dobre puteve, u energetiku, vodu, kanalizaciju, da sve infrastrukturno rešimo kako bismo mogli da privučemo investitore. U nekom budućem periodu planiramo da se uloženo isplati i da nam novac koji dolazi u opštinsku kasu omogući zajamac za brži razvoj. Imali smo već uspeha, efekti ulaganja su sve uočljiviji i primamljiviji za investitore. Primera radi, u Brzeći, turističkom centru koje pripada opoštini, do pre 17 godina su bili tek jedan hotel, jedno odmaralište i možda desetak vikendica. Od tada do danas, odnosno od stvaranja uslova za dolazak investitora, napravljen je ogroman pomak - na ovoj turističkoj destinaciji sada postoji 16 hotela sa smeštajnim kapacitetom za oko deset hiljada turista.”

OČEKIVANJA OD DRŽAVE

Koliko god je Brzeća u fokusu razvoja opštine i njenih potencijala, veliki problem predstavlja veza sa skijalištem na Kopaoniku. Brus, jednostavno, nije u mogućnosti da samostalno izgradi savremenu žičaru koja bi direktno prevozila posetioce od Brzeće do vrha planine. “Postoji jaka ekonomska opravdanost za pravljenje gondole od Brzeće do Kopaonika”, uverava Jeličić. “Zato apelujem na Vladu Srbije, na Javno preduzeće Skijališta Srbije, da nam sagrade tu gondolu, ili bar natkriveni šestosed kako bismo mogli skijaše i turiste iz podnožja da prevezemo do Kopaonika. Mi to očekujemo, postoji i obećanje da će Ministarstvo privrede izdvojiti novac da se napravi šestosed ili gondola. Što se iznosa investicije tiče, mala je razlika između to dvoje. Opština će svakako podržati takav projekat ulaganjem u izgradnju parking prostora i svih pratećih sadržaja.”
Profil potrebnih investicija u opštini se praktično sam nameće s obzirom da su potrebe turista sve veće i zahtevnije. Poseta gostiju je u stalnom porastu, sve više je turista iz bivših jugoslovenskih republika i zemalja u okruženju, Grčke, Rumunije, Mađarske... Iz tog razloga interesovanje za ivestiranje postoji, dok nedostatak novca ograničava domaćine da samostalno realizuju neophodne radove.
Jedan od prioriteta opštine je i realizacija namere da se turisti koji prolaze kroz Brus na putu ka Kopaoniku “nateraju” da se u varoši malo i zadrže. Osim što je odnedavno sam Brus potpuno uređen, učinjeni su i drugi važni koraci. Jeličić navodi da su sačinjeni precizni planovi.
“Prošle godine smo sredili celu varošicu, ali i potpuno renovirali ruinirani otvoreni bazen olimpijskih dimenzija. To se odmah pokazalo kao pun pogodak za naše stanovništvo, nadamo se da će i turisti na to obratiti pažnju. Drugo, Brus ima svoju banju sa izvorom tople lekovite vode od 28 stepeni. Analize su potvrdile da voda i boravak u banji pomažu u lečenju kožnih i želudačnih bolesti. Sagradili smo jedan bazen prošle godine, pa je sada sve više posetilaca. Nameravamo da pokrijemo drugi bazen kako bi banjska ponuda bila na raspolaganju tokom čitave godine. Ujedno, oko banjskog parka otkupljujemo zemljište kako bismo potencijalnom investitoru mogli da ponudimo uređeno zemljište za gradnju hotela i stvaranje banje koja bi bila konkurentna mnogim drugim.”

ZAOKRUŽENA PONUDA

Računica je jasna – ukoliko bi se iskoristili i uskladili potencijali banje i ponuda Kopaonika, Brus bi, sigurni su domaćini, bio pun gostiju. Jer, šestomesečna zimska sezona na planini i celogodišnja u banji jesu ponuda koju na praktično istoj lokaciji drugi nemaju.
“Samim tim bi i migracija stanovništva bila zaustavljea. I ne samo da bismo zadržali svoje stanovništvo, nego sam uveren da bismo privukli ljude sa strane da dođu i nastane se ovde. Još desetine drugih delatnosti bi u pratećem sadržaju moglo da se pokrene, čime bismo se uvrstili u red naprednijih i bogatijih opština”, optimističan je predsednik opštine.
Drugi važan cilj je već dostignut. U poslednjih desetak godina sadnja malina i kupina je postigla ogroman uzlet. Opština je pomogla ovdašnjim investitorima, pa sada postoji oko 40 hladnjača koje otkrupljuju to voće, čime je znatno uvećan i broj uposlenih. Pred rukovodstvom opštine sada je naredni korak - podrška u finalizaciji proizvoda i njihovom pakovanju za plasman na strana tržišta. Kapaciteta za proizvodnju i prihvat ima i za druge proizvode. Postojeći se, osim za zadovoljavanje lokalnog tržišta, plasiraju u veće centre širom Srbije, dok su sa kvalitetom ovdašnje maline i kupine uveliko upoznati potrošači u Holandiju, Francuskoj i Nemačkoj.
“Potrebe za proizvodnjom zdrave hrane su sve veće. To je jasno. Tu prednost mogu da iskoriste naši poljoprivrednici i sve što nudi ovo područje koje apsolutno važi za zdravu sedinu. Svi proizvodi su bezbedni, nema upotrebe hemikalija, tako da sve što se odavde nudi jeste izuzetnog kvaliteta”, navodi Jeličić.

-----------------------------

Obilazak za preporuku

Turizam i poljoprivreda su u opštini Brus tesno povezani. Oboje podrazumeva visok kvalitet, što opština poseduje, s namerom da postojeće unapređuje u skladu sa savremenim zahtevima. Kako kaže predsednik opštine Milutin Jeličić, ta dva segmenta su na primeru Brusa nerazdvojna i predstavljaju celinu.
Planinski i banjski turuzima, uz zdravu hranu, nisu jedini aduti. U opštini Brus se nalaze vredni manastiri i crkve, jedinstven gejzir koji vodu izbacuje do visine od četiri metra, izletišta, vodopad “Jelovarnik” koji je sa svojih 78 metara najviši u zemlji, dok mogućnosti lovnog i ribolovnog turizma nisu ni približno iskorišćene.

Opština Brus se nalazi u centralnom delu Srbije i teritorijalno pripada Rasinskom okrugu. Prostire se na površini od 605 kilometara kvadratnih i obuhvata deo Kopaonika, župskog vinogorja i dolinu reke Rasine. Graniči se sa opštinama Aleksandrovac, Blace, Kuršumlija, Raška, Kruševac i Leposavić. Prema podacima popisa stanovništva iz 2011. godine, u Opštini živi 16.317 stanovnika, u jednom gradskom i 58 seoskih naselja.
Na ovom području su boravili Iliri, a o rimskoj vladavini govore nam arheološke iskopine u vidu utvrđenja, crkava i gradova. Od srpske srednjevekovne države ostali su utvrđeni gradovi, kao npr. Koznik i manastiri Lepenac i Milentija. Za rudna bogatstva Kopaonika znalo se od davnina, ali je poznato da je raški kralj Stefan Uroš I doveo na ove prostore nemačke rudare, tzv. Sase, koji su u svojim naseljima držali topionice i kovnice novca. Za vreme despotovine, u XIV i XV veku, rudarstvo doživljava svoj procvat, a razvija se i trgovina sa Dubrovnikom, Zapadnom Evropom i Vizantijom. Kroz ovu teritoriju su prolazili dubrovački karavani koji su išli ka Carigradu. 1909. godine u Brusu je održan tajni sastanak između Aleksandra Karađorđevića, bugarskog kralja Ferdinanda I i serdara Janka Vukotića, gde su njih trojica oformili Balkanski savez protiv Turske. Za vreme ratova, Kopaonik je uvek bio strateško mesto, pa tako se i 1917. godine, na prevoju Mramor, zbila značajna bitka – Ustanik, a 1944. na tom istom mestu, vođena je velika borba za ulazak u Srbiju.
Grad Brus je sedište istoimene opštine sa prosečnom nadmorskom visinom od 450 metara. Nastao je i rastao pored Graševačke reke, oivičen proplancima što ga čini posebno atraktivnim. Od Beograda je udaljen 246 kilometara, a do njega se stiže preko Kruševca. Opština Brus se prostire u centralnom delu Srbije i graniči se sa opštinama Aleksandrovac, Raška, Blace, Kuršumlija, Leposavić i Kruševac. Pripada Rasinskom okrugu, sa sedištem u Kruševcu, a sa susednim komunama i svetom povezana je dobrom mrežom regionalnih i lokalnih puteva.
Brus je jedna od opština koje svoje potencijale može pretvoriti u razvojne mogućnosti. To se, međutim, nedovoljno vidi u beogradskim i drugim medijima sa nacionalnom pokrivenošću, niti je dostupno potencijalnim investitorima.. Zbog činjenice da ima mogućnost da podstiče i unapređuje razvoj Rasinskog okruga i cele Srbije, opština Brus je spremna za veće investicije i ulaganja. Upravo je to razlog za realizaciju ovog projekta: da zainteresuje i privuče investitore, da građani Beograda i Srbije upoznaju i prepoznaju potencijale ove opštine, te da im ukaže na mogućnost da se i sami uključe u njen dalji razvoj.

INVESTICIJE (PRIVREDA I POLJOPRIVREDA)
Stanovništvo se bavi uglavnom poljoprivredom, stočarstvom i voćarstvom. Od ukupne opštinske teritorije, pašnjaci zauzimaju 53,2% površina. Gaje se ratarske kulture, a od voća ponajviše maline, ribizle, kupine, kao i šljive, grožđe i jabuke.U opštini Brus, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 4.268 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.407), a zatim krompir – 2.208 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode pšenicu i krupnik - 1.866, lucerku - 1.026 i pasulj (831). Najveći broj gazdinstava su porodična (99,79%), a ostalo su pravna lica. Ukupno 502 gazdinstva bavi se stalnim usevima i stokom za ispašu kombinovano, njih 871 specijalizovano je za voće, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (1.122).
Pored poljoprivrede važni privredni potencijali leže u turizmu. Neizmerni turistički potencijali ovog mesta ogledaju se u nezagađenom prirodnom okruženju, čistom vazduhu kao i činjenici da se Nacionalni park Kopaonik velikim svojim delom nalazi upravo na teritoriji ove opštine što je slučaj i sa 70 % staza Turističkog centra Kopaonik. Brus je vazdušna banja. Obiluje izvorima tople i hladne vode. Razvijeni su lovni, a naročito sportski turizam. U samom Brusu postoje mnogobrojni sportski tereni (teniska, fudbalska, košarkaška igrališta), olimpijski bazen na otvorenom, savremeno opremljena sportska hala... Takođe, ovde se nalazi i izvorište lekovite vode kao i veliki broj prekrasnih mesta pogodnih za šetanje i uživanje u prirodi. Okolne šume i brda pružaju zavidne mogućnosti za lov a ne treba zaboraviti ni neposrednu blizinu jezera Ćelije koje je prebogato ribom. Biser turističke ponude opštine Brus je Turistički centar Bela Reka – Brzeće koji se nalazi u podnožju Kopaonika koje je dostupnije i pitomije od vrhova, idealno za porodični boravak, boravak sportista i dece, osoba sa zdravstvenim tegobama, pruža mogućnost pešačkih izleta do vodenica potočara, izvora, gejzira, vodopada, pećina. Povezanost žičara u jedinstven sistem, omogućava skijašima koji borave u podnožju dostupnost svih ski staza Kopaonika. Važno je istaći jedinstvenu karakteristiku Brusa: ova varošica koja ima sve savremene urbane karakteristike je svega petnaestak kilometara udaljena od prvih staza i žičara Turističkog centra Kopaonik.
Da bi unapredili razvoj u opštini Brus, postoji kancelarija za Lokani ekonomski razvoj (LER), a po odluci predsednika opštine postoje i pomoćnik predsednika za Privredu i poljoprivredu i pomoćnik predsednika za ekonomski razvoj i investicije.
Važno je istaći i da lokalna samouprava ima veoma važnu ulogu u privrednom razvoju, što posebno dolazi do izražaja u kreiranju mikro uslove za pospešivanje razvoja biznisa i za privlačenje novih investicija. Od njene efikasnosti na administrativnim poslovima, preko obezbeđenja komunalno infrastrukturno opremljenih lokacija, do lokalne infrastrukturne razvijenosti - često zavisi uspeh u privlačenju investicija. Uloga lokalne samouprave se pomera sa administrativne, ka strateškom upravljanju održivim razvojem.
Pred Brusom su u 2017. značajne investicije: kako u poljoprivredu, tako i infrastrukturne u turističke potencijale, koje će doneti novu, dodatnu, vrednost ovoj opštini.
Pa ipak, nedovoljno je poznato zašto je upravo Brus pouzdan partner svima koji žele više i bolje, svima koji su spremni da rade i zarade.

Medija centar će, kroz ovaj projekat građanima Srbiji i potencijanim domaćim i inostranim investitorima približiti ideju investiranja u ovu opštinu, tako što će (potencijalnim) partnerima kao i građanima, informisanjem pojasniti zašto (i kako) Brus nudi značajne komplekse komunalno opremljenog zemljišta, efikasan i brz postupak dobijanja dozvola za gradnju kao i stručne saradnike koji će na najbolji način ostvariti sve zamisli.